اجرت المثل ایام زوجیت چیست؟
“اجرت المثل” در واقع یک مفهوم قانونی و شرعی است که به زنان در اسلام اعطا میشود. این مفهوم به معنای پاداش یا مزایایی است که به زنان تعلق میگیرد به دلیل انجام وظایف اضافی و غیرضروری در خانه همسر. به عبارت دیگر، اگر زن وظایف خارج از وظایف اصلی خود را در خانه به بهتر کردن زندگی مشترک انجام دهد، او میتواند از مزایای اجرت المثل بهرهمند شود. این مزایا به عنوان یک نوع تشویق برای زنان برای انجام وظایف اضافی و بهبود زندگی خانوادگی در نظر گرفته میشود.
اجرت المثل یا نحله؟!
“نحله” در واقع مزایای مالی و هدایایی است که مرد به زن در زمان عقد ازدواج یا در زمان تعیین شرایط مالیه ازدواج تعهد میکند. این موارد معمولاً در قرارداد ازدواج یا معاهده ازدواج ذکر میشوند و میتوانند به صورت پیش فرض معین یا براساس توافقات خاص بین زوجین تعیین شوند. در برخی موارد، نحله ممکن است به عنوان جایگزینی برای اجرت المثل مطرح شود ولی هر دو مفهوم به طور کلی متفاوت هستند.
تفاوت اصلی بین اجرت المثل و نفقه
تفاوت اصلی بین اجرت المثل و نفقه زن در اسلام به موارد زیر برمیگردد:
- موضوع پرداخت:
- نفقه زن: مشمول هزینههای روزمره زندگی است که شامل نیازهای اساسی زن مانند لباس، غذا، مسکن، بهداشت، و درمان میشود.
- اجرت المثل: مربوط به پاداش یا مزایایی است که به زنان برای انجام وظایف اضافی و غیرضروری در خانه همسر اعطا میشود.
- مبنای قانونی:
- نفقه زن: تنظیم شده در قوانین مدنی و شرعی که مرد موظف به پرداخت آن به زن میباشد.
- اجرت المثل: تأکید بر توافقات و قوانین شرعی است که در آن زن از انجام وظایف اضافی در خانه به نحوی که زندگی مشترک را بهبود بخشد، پاداش میگیرد.
- موظفیت پرداخت:
- نفقه زن: در صورت عدم توافق، مرد موظف به پرداخت نفقه است.
- اجرت المثل: پاداش به زن برای انجام وظایف اضافی و بیشتر از وظایف اصلی زن مانند مراقبت از خانه و خانواده در نظر گرفته میشود، اما به طور اجباری اعطا نمیشود و بیشتر به توافقات زوجین برمیگردد.
بنابراین، اجرت المثل بیشتر به عنوان یک پاداش برای وظایف اضافی زن در خانه در نظر گرفته میشود، در حالی که نفقه زن معمولاً هزینههای روزمره زندگی او را پوشش میدهد.
اجرت المثل و شروط ضمن عقد نکاح
زوجین میتوانند در زمان عقد امکانات و توافقات خود را به تفصیل در عقدنامه ثبت کنند، اما باید توجه داشت که این توافقات باید با قوانین و مقررات حقوقی موافقت کنند و بر خلاف شرع نباشند. در مورد تعیین شرایط مرتبط با اجرت المثل نیز میتوانند این توافقات را در عقدنامه درج کنند، اما باید اطمینان حاصل شود که این شرایط با موازین شرعی و حقوقی موافقت دارند.
همچنین، انصراف از دریافت اجرت المثل تنها در صورتی قانونی و معتبر است که زن با اراده و خواست خود این خواسته را داشته باشد، و نه به دلیل اجبار، زور، تهدید و غیره. به عبارت دیگر، انصراف زن از دریافت اجرت المثل باید از طریق اراده خودش صورت گیرد و نباید تحت فشار یا اجبار مرد باشد.
در نتیجه، هرگونه توافقات و شرایط مرتبط با اجرت المثل در عقدنامه باید با رضایت و اراده طرفین اعمال شود و با مقررات حقوقی و شرعی موافقت کند.
پرداخت اجرت المثل در ایام زناشویی و پس از فوت شوهر
در صورتی که زوجین هیچ توافقی درباره اجرت المثل در زمان عقد انجام نداده باشند، معمولاً این موضوع بر اساس سنوات زندگی مشترک و شرایط خاص زن و شوهر محاسبه میشود. عواملی مانند شاغل بودن زن و شرایط اقتصادی خانواده ممکن است در تعیین مبلغ اجرت المثل تأثیرگذار باشند.
پس از فوت شوهر، زوجه میتواند به عنوان یکی از حقوقش در کنار مطالبه ارثیه، از طریق ماده ۱۹۸ قانون آیین دادرسی، اجرت المثل را مطالبه کند. این اجرت المثل بر اساس میزان مشارکت زن در خانهداری و مراقبت از خانواده، و همچنین شرایط مالی زوج قبل از فوت، محاسبه خواهد شد. در صورت وجود داراییهای باقیمانده از اموال شوهر پس از مرگ، مبلغ مربوط به اجرت المثل از این داراییها تأمین خواهد شد.
بنابراین، این حق برای زوجه پس از فوت شوهر مطابق با قوانین مربوطه و بر اساس شرایط خاص هر موقعیت، قابل مطالبه است.