ارث زوج و زوجه و مطالبه
در این مقاله به موضوع ارث زن و شوهر پرداخته شده و به نکات مهمی اشاره دارد. در ادامه توضیحات بیشتری ارائه می‌دهیم:
- میزان ارث زوجه در عقد دائم: طبق ماده 861 قانون مدنی، اگر زن در عقد دائم با شوهرش بوده باشد و او پیش از مرگ همسرش زنده باشد، حق ارث‌بری دارد. این بخش از قانون به زوجه حق می‌دهد که بعد از مرگ همسرش به عنوان وارث از او بهره‌مند شود.
- سهم الارث زوجه: ماده 880 قانون مدنی توضیح می‌دهد که اگر زن شوهر خود را به قتل برساند، حق ارث‌بری از او را از دست می‌دهد. در این صورت، زن به عنوان وارث شوهر محسوب نمی‌شود.
- تقسیم ارث در صورت وجود فرزند: اگر هنگام فوت شوهر و زوجه فرزندی وجود داشته باشد، زن (زوجه) تنها یک هشتم از اموال شوهر را به عنوان ارث می‌برد. این نسبت تقسیم ارث به ازای وجود فرزند تعیین شده است.
- تقسیم ارث در صورت عدم وجود فرزند: در صورتی که زوج و زوجه فرزندی نداشته باشند، زن (زوجه) یک چهارم اموال شوهر را به عنوان ارث می‌برد. این نسبت تقسیم ارث به ازای عدم وجود فرزند تعیین شده است.
این تقسیمات و اصول ارث‌بری بر اساس قوانین مدنی مربوط به ایران می‌باشند و ممکن است در دیگر کشورها متفاوت باشد
در گذشته طبق ماده ی ۹۴۶ قانون مدنی، زنان تنها از اموال منقول شوهران ارث می‌بردند و از دارایی‌های غیرمنقول (مثل زمین و ساختمان) به عنوان ارث به زنان نمی‌رسید. اما با تصویب تغییرات در ماده 946 در مجلس هشتم، حقوق زنان در ارث‌بری بهبود یافت.
بنا به تغییرات اعمال شده در ماده 946، زنان پس از مرگ همسران خود، اگر فرزندی داشته باشند، حق ارث‌بری به ازای یک هشتم از تمام اموال شوهران را دارند، که شامل هم اموال منقول و هم دارایی‌های غیرمنقول می‌شود.
همچنین، توجه به این نکته مهم است که اگر زن ازدواج موقت (عقد موقت) داشته باشد، حق ارث‌بری نخواهد داشت. همچنین، در صورت طلاق رجعی بین زوج و زوجه و اگر در مدت زمانی کوتاه پس از طلاق شوهر فوت کند، زن می‌تواند از دارایی‌های شوهر ارث ببرد.
تغییرات در قوانین حاکم بر ارث‌بری نشان از تلاش برای تساوی حقوق زنان در این زمینه دارد و ممکن است تاثیرات مهمی در حقوق زنان و تغییرات اجتماعی داشته باشد.
میزان ارث زوج بعد از فوت زوجه
- وجود فرزند:
- اگر زوج و زوجه در هنگام فوت زوجه فرزندی داشته باشند، یک چهارم از اموال زوجه به عنوان سهم الارث به زوج خواهد رسید. این نسبت تقسیم ارث در صورت وجود فرزند تعیین شده است.
- عدم وجود فرزند:
- اگر زوج و زوجه فرزندی نداشته باشند، یک دوم از اموال زوجه به عنوان ارث به زوج خواهد رسید. این نسبت تقسیم ارث در صورت عدم وجود فرزند تعیین شده است.
تعیین این نسبت‌ها به منظور تسهیل فرآیند تقسیم ارث و جلوگیری از احتمال اختلافات و ابهامات در زمینه ارث‌بری صورت گرفته است. این اصول در قانون مدنی به منظور حفظ حقوق و منافع افراد و اهتمام به تساوی در تقسیم ارث در نظر گرفته شده‌اند.
تفاوت های سهم الارث زوج و زوجه
در زیر به نکات مهم این تفاوت‌ها اشاره می‌شود:
- تفاوت در میزان ارث:
- در گذشته، میزان ارث زوج دو برابر زوجه بوده است. این به این معناست که اگر زوج و زوجه فرزندی نداشته باشند، زوج نصف دارایی همسر را به ارث می‌برد. از سوی دیگر، زوجه یک چهارم اموال شوهرش را به ارث می‌برد و در صورت وجود فرزند، شوهر یک چهارم از ترکه زن و زوجه نیز یک هشتم اموال شوهرش را وارث می‌شود.
- حقوق ارث در صورت تنها ارث‌بری:
- اگر شوهر تنها وارث زوجه باشد، تمام اموال زن به او می‌رسد. اما اگر زن تنها وارث شوهر باشد، حق ارث‌بری از ترکه شوهرش تنها یک چهارم از اموال را شامل می‌شود و بقیه به دولت می‌رود.
- حقوق اموال زنان:
- در گذشته، زمین و بناها ارزش اقتصادی زیادی نداشتند و زنان حق ارث‌بری از آنها را نداشتند. اما درختان و چاه‌ها، به دلیل اهمیت زندگی روزمره، به ارث می‌رسید. از زمان تغییرات در قوانین، این موارد نیز به عنوان دارایی‌های موروث قابل ارث‌بری تلقی می‌شوند.
تغییرات در این حقوق ارث‌بری باعث تساوی بیشتر حقوق زنان و مردان شده و به نحوی به افزایش حقوق اقتصادی و اجتماعی زنان در ایران کمک کرده است. این تغییرات نیز نشان از پیشرفت و تکامل در حقوق زنان در جامعه ایران دارد.