اصل برائت چیست؟
در سیستمهای قانونی مختلف در سراسر جهان، اصول حقوقی مهمی وجود دارد که به برائت و بیگناهی افراد تا زمان اثبات جرم اهمیت میدهند. این اصول به اعتبار انسانی و حقوقی هر فرد و اصول عدالت در دادرسی اشاره دارند. در ادامه به برخی اصول و مفاهیم مرتبط با این موضوع میپردازم:
- تقاضای اثبات گناه: در بسیاری از سیستمهای حقوقی، مسئولیت اثبات جرم به دولت یا ادعا کننده واقعی تعلق دارد. این به معنای این است که متهم باید بیگناهی خود را اثبات نکند، بلکه دولت یا ادعا کننده باید اثبات کند که متهم گناهکار است. این اصل به متهمان اجازه میدهد تا تا زمانی که اثبات جرم علیه آنها انجام نشده، به عنوان بیگناه در نظر گرفته شوند.
- برائت تا زمان اثبات جرم: این اصل به معنای این است که تا زمانی که مراحل رسیدگی به پرونده به اتمام نرسد و جرم به صورت قانونی اثبات نشود، هیچ فرد نباید به عنوان مجرم در نظر گرفته شود. این اصل از نگرانیهای شما در مورد برچسبزنی و آبروی افراد در دوران مقام اتهام بودن میکاهد.
- حقوق انسانی: حفظ حقوق انسانی افراد در تمام مراحل رسیدگی در دادگاه بسیار مهم است. این شامل حق به دفاع منصفانه، حق به مشورت با وکیل، و عدم تعرض به معاملهها یا رفتارهای نادرست از طرف مقامات قانونی است.
- حفاظت از بیگناهی: سیستمهای قانونی تلاش میکنند تا از تعرض به بیگناهی افراد در دوران مقام اتهام جلوگیری کنند. این شامل ممنوعیت انتشار اطلاعات خصوصی و معلومات منفی بدون اثبات جرم وجود دارد.
- عدم تبعیض: هیچ فرد نباید به دلیل ملیت، نژاد، جنسیت، دین، یا سایر ویژگیهای شخصی تبعیض بشود. تمام افراد باید در مقابل قانون برابری داشته باشند.
این اصول به عنوان مبناهای حقوقی در دادگاهها و سیستمهای قانونی به کار میروند تا به حفظ حقوق و آبروی افراد پیش از اثبات جرم و در دوران مقام اتهام بپردازند.
مفهوم اصل برائت چیست؟
برائت در واژگان عامیانه به معنای پاک شدن از عیب و تهمت، تبرئه شدن و خلاصی یافتن است. در حقوق، اصل برائت به این معنا است که باید از بیگناهی افراد تا زمانی که اثبات جرم آنها انجام نشده است، پایبندی شود و هیچ گاه نباید فرد را به صورت پیشفرض مجرم در نظر گرفت و حقوق شخصی و اجتماعی او را به خطر بیاندازیم. اصل برائت به طور گسترده در قوانین داخلی و بینالمللی تنظیم شده و بسیاری از سیستمهای قانونی از این اصل پیروی میکنند.
فرض بیگناهی که به آن اصل برائت هم گفته میشود، از اهمیت بسیاری برخوردار است. این اصل تأکید میکند که هر فرد به عنوان بیگناه فرض میشود تا زمانی که اثبات جرم به علنی در دادگاه انجام نشود. به عبارت دیگر، فرد باید به عنوان مجرم در نظر گرفته نشود مگر اینکه تقصیرش به طور قانونی در دادگاه ثابت شود. این اصل حقوقی از نگرانیهای مرتبط با برچسبزنی نادرست به افراد در دوران مقام اتهام به جرم جلوگیری میکند و حقوق انسانی افراد را حفظ میکند.
ماده ۱۱ اعلامیه جهانی حقوق بشر، که ارائه دادید، این مفهوم را تأیید میکند و حق فرد به برائت را به عنوان حق اساسی تایید میکند. این ماده تأکید میکند که هر فردی که به ارتکاب یک جرم متهم میشود، حق دارد که به عنوان بیگناه فرض شود مگر اینکه تقصیر او در یک دادگاه علنی تحت شرایط منصفانه و با تمام تضمینات لازم ثابت شود.
به این ترتیب، اصل برائت به افراد حقوقی اساسی فراهم میآورد و از ضررهای احتمالی ناشی از برچسبزنی نادرست و نقض حقوق انسانی در دوران مقام اتهام به جرم جلوگیری میکند. این اصل اساسی در حفظ عدالت و حقوق انسانی افراد نقش اساسی دارد.
اصل برائت در قانون
اصل برائت در مقررات قانونی مختلف ذکر شده و از تأکید قوانین بر این اصل مهم خبر میدهد. اصل برائت به این معنی است که هیچ فردی نباید به عنوان مجرم در نظر گرفته شود مگر اینکه جرم او به صورت قانونی در دادگاه اثبات شده باشد. این اصل در سطوح مختلف حقوقی مورد تأیید و اجرا قرار گرفته است. در زیر تعدادی از موارد ارائه شده که اصل برائت در آنها ذکر شده است:
- قانون اساسی: اصل برائت در قانون اساسی به عنوان یکی از اصول اساسی تایید شده و تأکید شده است. در اصل 37 قانون اساسی آمده که اصل برائت را بیان میکند: “اصل، برائت است و هیچ کس از نظر قانون مجرم محسوب نمی شود، مگر اینکه جرم او در دادگاه صالح ثابت گردد.”
- قانون آیین دادرسی مدنی: در ماده 197 قانون آیین دادرسی مدنی، اصل برائت به وضوح تأکید شده است. این ماده مقرر میکند که اگر کسی مدعی حق یا دینی بر دیگری باشد، باید آن را اثبات کند، و در غیر این صورت، با سوگند خوانده، حکم به برائت صادر خواهد شد.
- قانون آیین دادرسی کیفری: در ماده 4 قانون آیین دادرسی کیفری، اصل برائت به عنوان یک اصل مهم آمده و بیان میکند که هیچ اقدام محدود کننده یا سالب آزادی اشخاص جز به حکم قانون و با رعایت مقررات و تحت نظارت مقامات قضائی مجاز نیست و نباید به گونهای اعمال شود که به کرامت و حیثیت اشخاص آسیب وارد کند.
- قانون حقوق شهروندی: در بند دو ماده واحده قانون حقوق شهروندی نیز اصل برائت تأیید شده و مفادی مشابه اعلام میکند. این ماده بیان میکند که محکومیتها باید بر اساس ترتیبات قانونی و با رعایت مقررات و تحت نظارت مقام قضائی صادر شود و تا جرم در دادگاه صالح اثبات نشود، اصل بر برائت متهم بوده و هر کس حق دارد در پناه قانون از امنیت لازم برخوردار باشد.
این قوانین و مواد نشانگر اهمیت حفظ حقوق و برائت افراد تا زمان اثبات جرم میباشند و از تصمیمگیریهای نادرست و برچسبزنی نادرست به افراد در دوران مقام اتهام به جرم جلوگیری میکنند. اصل برائت به عنوان یک اصل حقوقی اساسی و حقوق بشری مهم تأکید میکند که باید در تمام مراحل رسیدگی به پروندههای کیفری و مدنی رعایت شود.