صدور اجراییه برای اجرای حکم
پس از رسیدگی به دعوی در دادگاه حقوقی یا کیفری و صدور رای قطعی، فرآیند اجرای حکم طی مراحل زیر صورت میپذیرد:
- ثبت دادخواست و طرح شکایت: اختلاف نظرها بین افراد جامعه منجر به ثبت دادخواست یا طرح شکایت حقوقی یا کیفری میشود.
- دادرسی: پس از ثبت دعوی، دادگاه مسئول شروع به دادرسی میکند. در این مرحله، طرفین شهادت میدهند و ادله و مستندات ارائه میشود.
- صدور رای قطعی: پس از اتمام دادرسی، دادگاه رای قطعی صادر میکند که حکم نهایی در اختلاف موردنظر است.
- ابلاغ دادنامه: رای قطعی به طرفین ابلاغ میشود. ابلاغ به معنای اطلاعرسانی رسمی از محتوای حکم به طرفین است.
- تجدیدنظرخواهی و واخواهی: طرفین پس از ابلاغ دادنامه مهلت تجدیدنظرخواهی یا واخواهی دارند که در این مهلت، اقدام به ارائه دلایل و ادله جدید میکنند.
- غیابی و قطعیت: پس از انقضاء مهلت تجدیدنظرخواهی و واخواهی، اگر امکان اجرای حکم وجود داشته باشد و رفع هرگونه ایرادات ممکن باشد، حکم قطعیت یافته و اجرای آن آغاز میشود.
- اجرای حکم: برای اجرای حکم، مراحل مختلفی از جمله سپردن ضمانت اجرا، تعیین دارنده اجرا، تحویل اموال مربوط به حکم، محاسبه مطالبات مالی و غیره انجام میشود.
- رعایت اصول مربوط به اجرای حکم: هنگام اجرای حکم، اصول و مقررات مربوط به اجرای حکم، حقوق طرفین، و دیگر موارد مرتبط رعایت میشود.
احکام لازم الاجرا
صدور اجراییه یکی از مراحل مهم اجرای حکم است که بر اساس قوانین و مقررات حقوقی انجام میشود. در اینجا توضیحات بیشتری در مورد مراحل صدور اجراییه آورده شده است:
- مراجعه به دادگاه: کسی که حکم به سود او صادر شده است، باید به دادگاهی مراجعه کند که دادخواست اولیه را دریافت کرده و حکم نخستین از آن دادگاه صادر شده است.
- درخواست صدور اجراییه: پس از مراجعه به دادگاه، فرد متضرر باید درخواست صدور اجراییه (اجرای حکم) را به دادگاه ارائه دهد. این درخواست باید شامل اطلاعات مربوط به حکم، اسامی طرفین، و دلایل و مستندات لازم برای اجرا باشد.
- دریافت دستور صدور اجراییه: بعد از ارائه درخواست، دادگاه باید تحقیقات لازم را انجام دهد و در صورت اطمینان از صحت و اعتبار حکم، دستور صدور اجراییه را صادر کند. این دستور تأیید محتوای حکم و اجازه اجرای آن را میدهد.
- اجراییه به وسیله قسمت اجراییه: ماده 19 قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356 بیان میکند که اجراییه توسط قسمت اجراییه دادگاه صادرکننده به موقع اجرا گذاشته میشود. قسمت اجراییه دادگاه مسئول نظارت بر اجرای حکم و تسلیم اجراییه به مراجع مربوطه است.
- عملیات اجراییه: پس از صدور اجراییه، عملیات اجراییه توسط دادورز (اجرا) آغاز میشود. این شامل تخلیه ملک، تحویل مال، یا هر اقدام دیگری که بر اساس حکم لازم الاجرا باشد، میشود.
- پایان عملیات اجرایی: عملیات اجراییه پس از انجام تمام مراحل و اجرا کامل حکم به اتمام میرسد. در این مرحله، دادورز میبایست گزارش کاملی از اقدامات انجام شده را تهیه و به دادگاه ارائه دهد.
با توجه به مفاد ماده 5 و 19 مرتبط با قانون اجرای احکام مدنی مصوب 1356، دادگاه صادرکننده مسئولیت اجرای حکم و صدور اجراییه را برعهده دارد و عملیات اجراییه نیز توسط قسمت اجراییه دادگاه انجام میشود.
شرایط صدور اجراییه
شرایط صدور اجراییه برای احکام لازمالاجرا بسته به نوع حکم و مراجعه به دادگاهها متفاوت است. در کل، سه مرحله اصلی برای صدور اجراییه وجود دارد:
- ابلاغ حکم: حکم صادر شده باید به طریق معینی (ابلاغ) به طرفین یعنی طرف مدعی و طرف مدعو گردد. ابلاغ حکم به معنای اطلاعرسانی قانونی از محتوای حکم به طرفین است. این اطلاعرسانی میتواند به شکل رسمی از طریق دفاتر اداری یا افراد حقیقی صورت گیرد. هنگام مواجهه با ابلاغ حکم، طرف مدعو اطلاع کامل از محتوای حکم و حقوق و تعهدات خود را کسب میکند.
- تقاضای صدور اجراییه: کسی که حکم به نفع او صادر شده است، باید تقاضای صدور اجراییه را به دادگاه صادرکننده حکم ارائه دهد. در این تقاضا، اطلاعات مربوط به حکم و شرایط صدور اجراییه باید بهطور کامل ذکر شود. همچنین، نسخهای از حکم و رونوشت ابلاغ شده آن به تقاضا اضافه میشود.
- قطعیت حکم: قبل از صدور اجراییه، حکم باید قطعیت پیدا کند. این به معنای این است که تمام مراحل تجدیدنظر، اعتراض و واخواهی از طرف طرفین به پایان رسیده و حکم درجا و قطعی شده است. تا زمان قطعیت حکم، اجراییه صادر نمیشود.
در مورد آرای هیئتهای تشخیص و حل اختلاف کارگر و کارفرما، شرایط صدور اجراییه به این صورت است:
- طرفی که حکم به نفع او صادر شده، باید یک نسخه رونوشت ابلاغ شده حکم قطعی را به تقاضانامه خود افزوده و به اجرای دادگاه تحویل دهد.
در نهایت، باید توجه داشت که این مراحل ممکن است با توجه به نوع حکم، مراجعه به دادگاهها و نوع دعوا، متغیر باشند و بهتر است متناسب با شرایط خاص هر پرونده به راهنمایی و مشاوره یک وکیل حقوقی متخصص مراجعه شود.