قوانین مرتبط با کالاهای ضبط شده در گمرک
در قوانین گمرکی ایران، کالاهایی که وارد کشور میشوند ممکن است به دلایل مختلف ضبط شوند. این دلایل به طور عمده شامل موارد زیر هستند:
- کالاهای ممنوع الورود: هر کالایی که ورود آن به کشور بر اساس قوانین و مقررات ممنوع باشد، در گمرک توقیف میشود. این کالاها ممکن است شامل مواد مخدر، کالاهای با فناوریهای حساس یا کالاهایی که تهدیدی برای امنیت یا سلامت عمومی محسوب میشوند، باشند.
- کالاهایی که ترخیص به موقع انجام نشده است: در صورتی که کالای وارداتی نتواند در موعد مقرر ترخیص شود، به طور موقت در گمرک ضبط خواهد شد. این ممکن است به دلیل عدم پرداخت حقوق گمرکی، کمبود مدارک لازم، یا عدم تطابق کالا با مستندات مربوطه باشد.
بعد از توقیف کالاها، آنها به صورت موقت در انبار گمرک نگهداری میشوند. اما گمرک باید تصمیماتی اتخاذ کند تا از نگهداری طولانی مدت کالاها جلوگیری کرده و هزینههای اضافی را کاهش دهد.
دستهبندی کالاهای ضبط شده
کالاهای ضبط شده در گمرک به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
- کالاهای فاسد شدنی (فسادپذیر): این کالاها مانند مواد غذایی و داروها که ممکن است با گذشت زمان کیفیت خود را از دست دهند، باید در مدت زمان کوتاهی از گمرک خارج شوند. برای این کالاها ممکن است گمرک تصمیماتی سریعتری برای ترخیص یا فروش اتخاذ کند.
- کالاهای غیر فاسد شدنی: این کالاها مانند قطعات یدکی، لوازم خانگی و تجهیزات صنعتی که تحت تأثیر گذشت زمان دچار فساد نمیشوند، معمولاً مدت بیشتری در گمرک نگهداری میشوند و برای آنها قوانین متفاوتی در نظر گرفته شده است.
سرنوشت کالاهای ضبط شده
کالاهایی که به طور قانونی در گمرک ضبط میشوند، پس از مدت معینی ممکن است به یکی از روشهای زیر با آنها برخورد شود:
- ترخیص: در صورتی که صاحب کالا مشکلات خود را حل کرده و مجوزهای لازم را دریافت کند، کالا میتواند ترخیص و به مالک آن تحویل داده شود.
- حراج: در صورتی که کالاها در مدت زمان مقرر ترخیص نشوند یا شرایط لازم برای ترخیص آنها فراهم نشود، گمرک ممکن است اقدام به فروش کالاهای ضبط شده از طریق مزایده یا حراج کند.
- آسیب و ضایع شدن کالا: در صورتی که کالا فسادپذیر باشد و شرایط مناسب برای نگهداری آن وجود نداشته باشد، ممکن است کالا به دلیل فساد از بین برود.
این فرآیندها به منظور رعایت قوانین گمرکی و جلوگیری از ضرر مالی برای سازمان گمرک و کاهش هزینههای اضافی طراحی شدهاند.
اقدامات گمرک در رابطه با کالای ضبط شده غیر فاسد شدنی
در رابطه با کالاهای غیر فاسد شدنی که توسط گمرک ضبط میشوند، مراحل قانونی و اجرایی به شرح زیر است:
1. اعلام مشخصات کالا توسط مالک:
- مالک کالا پس از ضبط کالا توسط گمرک، باید مشخصات کالا را به طور کامل به گمرک اعلام کند.
- در این صورت، گمرک به مالک سه ماه فرصت میدهد تا کالای خود را از کشور خارج کند. این مدت زمان برای اطمینان از اقدامات مالک جهت ترخیص کالا در نظر گرفته میشود.
2. ضبط موقت کالا:
- در صورتی که مالک در طول این سه ماه هیچ اقدامی برای خارج کردن کالا انجام ندهد، کالا به صورت موقت در گمرک ضبط میشود.
- این اقدام به دلیل جلوگیری از انباشت کالاهایی است که ترخیص نمیشوند و سازمان گمرک نمیتواند آنها را به مدت طولانی نگهداری کند.
3. فرصت دو ماهه برای پیگیری قضائی:
- بعد از ضبط موقت کالا، فرصت دو ماهه دیگری به مالک داده میشود تا از طریق مراجع قضائی نسبت به رفع ضبط کالا و یا اثبات مالکیت خود اقدام کند.
- در این مدت، مالک میتواند از طریق پیگیری قضائی مالکیت خود را اثبات کند یا راهکاری برای ترخیص کالا پیدا نماید.
4. ضبط قطعی کالا:
- اگر در مدت زمان دو ماهه مالک هیچ اقدامی برای رفع ضبط کالا یا اثبات مالکیت انجام ندهد، کالا به صورت قطعی ضبط میشود.
- این اقدام به معنای انتقال مالکیت کالا به دولت است و مالکیت کالا به گمرک و دولت منتقل میشود.
5. انتقال به سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی:
- پس از ضبط قطعی کالا، دولت مالک آن کالا محسوب میشود و طبق قانون، سازمان جمعآوری و فروش اموال تملیکی مسئول تعیین تکلیف نهایی کالا است.
- سازمان مذکور کالاهای ضبط شده را به انبار خود منتقل میکند و طبق قوانین مربوطه، اجازه فروش این کالاها را دارد.
در نتیجه، اگر کالای ضبط شده به فروش برسد، عواید حاصل از آن به خزانه دولت واریز میشود و ممکن است بخشی از آن برای جبران هزینههای نگهداری کالا در گمرک و انبارهای مربوطه استفاده گردد.
این فرآیندها به منظور مدیریت و کاهش هزینههای مربوط به کالاهای ضبط شده غیر فاسد شدنی و جلوگیری از انباشته شدن کالاهایی است که مالک آنها اقدام به ترخیص نکردهاند.
تعیین تکلیف کالاهای ضبط شده فاسد شدنی
در مورد کالاهای فاسد شدنی (فسادپذیر) که توسط گمرک ضبط میشوند، تعیین تکلیف آنها با کالاهای غیر فاسد شدنی تفاوت دارد و به دلیل ماهیت فسادپذیری این کالاها، نیاز به تصمیمگیری سریعتری است. فرآیند تعیین تکلیف کالاهای ضبط شده فاسد شدنی به شرح زیر است:
1. ضبط و فروش فوری کالا:
- برخلاف کالاهای غیر فاسد شدنی که میتوانند مدت طولانیتری در گمرک باقی بمانند، کالاهای فاسد شدنی باید در سریعترین زمان ممکن تعیین تکلیف شوند. چه این کالاها در وضعیت ضبط موقت و چه ضبط قطعی قرار داشته باشند، در هر صورت باید بعد از مدت قانونی به فروش برسند.
2. مدت قانونی برای تعیین تکلیف:
- دولت برای تعیین تکلیف کالاهای فاسد شدنی، مدت زمان شش ماه را در نظر گرفته است. این مدت زمانی است که گمرک باید در آن مدت تصمیم بگیرد که کالا باید به فروش برسد یا به صورت دیگری با آن برخورد شود.
3. نگهداری عواید حاصل از فروش:
- مبلغی که از فروش کالاهای فاسد شدنی به دست میآید، تا زمانی که تعیین تکلیف نهایی توسط دولت صورت گیرد، به صورت سپرده در نظر گرفته میشود و نزد دولت نگهداری میشود.
4. انتقال به انبار و بررسی مجدد:
- اگر مرجع رسیدگی به این نتیجه برسد که کالا نباید فروخته شود، این کالاها تا زمانی که تکلیف آنها مشخص گردد، به انبار گمرک منتقل میشوند. در این شرایط، کالاها تا تعیین تکلیف نهایی نگهداری خواهند شد.
این فرآیندها به دلیل ضرورت جلوگیری از فساد کالاهای فاسد شدنی و جلوگیری از ضرر و زیان ناشی از از دست رفتن ارزش این کالاها طراحی شده است. فروش این کالاها در مدت زمان مقرر باعث میشود تا دولت بتواند از عواید حاصل از آنها استفاده کند و از انباشته شدن کالاهایی که دیگر قابل استفاده نیستند، جلوگیری کند.